IT MOAISTE FAN FRYSLÂN

Het Planetarium toont tegenwoordig meer dan alleen de woonkamer van Eise Eisinga. Het is uitgegroeid tot een plek, waar de bezoeker veel te weten kan komen. Over de kennis van het heelal bijvoorbeeld.

Het Planetarium herbergt een fraaie collectie astronomische instrumenten. Prachtig om naar te kijken. Sinds de laatste uitbreiding, kan de bezoeker ook zelf aan de slag met de collectie. In de interactieve tentoonstelling ‘de ruimte’ kun je al doende te weten komen hoe planetaria, telescopen en navigatie-instrumenten werken. Ook de werking van het ingenieuze raderwerk van Eisinga wordt zo inzichtelijk gemaakt.
Door de uitbreiding is er ook ruimte ontstaan om meer inzicht te krijgen in het leven van Eisinga.

Zo is zijn wolkammersbedrijf gereconstrueerd en kan de bezoeker zien hoe daar de wol wordt verwerkt en gekleurd. In de filmzaal draait een documentaire over het leven en werk van Eisinga. Op de plaats van de oude entree kan de bezoeker digitaal bladeren door de indrukwekkende manuscripten van Eisinga. Zo schreef hij op 15-jarige leeftijd reeds een wiskundeboek van 650 pagina’s en enkele jaren later ook een sterrenkundeboek. Daarnaast voorspelde hij tientallen zons- en maansverduisteringen, die hij voorzag van prachtige tekeningen. Ook het instructieboek over de werking van het planetarium, dat hij schreef voor zijn zoons, is te bekijken. Dichter bij Eisinga kun je als bezoeker eigenlijk niet komen.
Op een van de verdiepingen is ruimte voor wisselexposities. In 2018 is aandacht besteed aan het feit dat het precies 250 jaar geleden was dat Eisinga in 1768 in Franeker kwam wonen en 200 jaar geleden dat Koning Willem I het planetarium bezocht. Deze lange geschiedenis wordt fraai in beeld gebracht in combinatie met de belangrijkste sterrenkundige ontwikkelingen in deze periode.

Tijdens een bezoek kan er ook genoten worden van een heerlijk kopje koffie, thee of een heerlijke lunch in Brasserie De Stadstuin. Deze brasserie is gevestigd binnen de muren van het Planetarium, op de plek waar lang geleden koffiebonen werden gebrand en theemelanges werden samengesteld in de koffiebranderij van Van Balen.
Het fraaie interieur uit die tijd is nog altijd te bewonderen.

Maar natuurlijk is de belangrijkste reden om het planetarium te bezoeken de woonkamer van Eise Eisinga. Daar bewegen nog altijd de planeten met de werkelijke snelheid rond de zon en kan ook elk moment van de dag worden afgelezen hoe laat bijvoorbeeld zon en maan opkomen en ondergaan, welke schijngestalte de maan heeft, maar is ook elke zons- en maansverduistering waar ook ter wereld zichtbaar.

Aangedreven vanuit een indrukwekkend raderwerk van tientallen houten wielen en duizenden spijkers als tanden. Met als et Planetarium herbergt een fraaie collectie astronomische instrumenten. Prachtig om naar te kijken. Maar sinds de laatste uitbreiding in Planetaria en 2016, met het voormalige ‘bakkerspand’, kan de bezoeker ook zelf aan de slag met de collectie. In de interactieve tentoonstelling ‘de ruimte’ kun je al doende te weten komen hoe planetaria, telescopen en navigatie-instrumenten werken.